Voor een forensisch arts ziet geen dag er hetzelfde uit. Van arrestantenzorg en afname van lichaamsmateriaal voor onderzoek tot zedenonderzoek, letselrapportage en lijkschouw. De forensisch arts beschikt over heel specifieke kennis en kunde. Het Forensisch Medisch Genootschap (FMG) heeft daarom een voorstel voor een zelfstandige profielopleiding forensische geneeskunde ingediend bij het College Geneeskundige Specialismen (CGS). Cécile Woudenberg, forensisch arts en instituutsopleider forensische geneeskunde bij NSPOH, vertelt wat dat betekent.

Vraag Cécile wat ze zo leuk vindt aan haar beroep als forensisch arts en ze begint te stralen. ‘Als forensisch arts begeef je je voortdurend in het spanningsveld tussen medisch en juridisch onderzoek. Je voert medisch onderzoek uit, maar bedenkt ook: wat betekent dit strafrechtelijk? Passen de bevindingen bij scenario’s van de opsporing? Bovendien geeft mijn onderzoek niet alleen justitie duidelijkheid over de doodsoorzaak, maar óók de nabestaanden. Het is mooi om daaraan bij te kunnen dragen.’

Directe impact

Vergeleken met andere specialisaties in de sociale geneeskunde, is het soms lastig de directe impact van een forensisch arts aan te wijzen. De meeste mensen worden arts om mensen te helpen, aldus Cécile. Ook in de sociale geneeskunde. ‘Een jeugdarts bijvoorbeeld kan overgewicht bij kinderen voorkomen en zo hun gezondheid verbeteren. Die directe impact is voor een forensisch arts lastiger. Wij zijn “te laat” om mensen te redden. We komen in beeld als er al iets mis is gegaan. Maar wij kunnen mogelijk wel voorkomen dat iets nog een keer gebeurt. Wat indirecter dus, maar net zo bevredigend.’

Aandacht voor donkere kant

Naast arts werkt Cécile als instituutsopleider forensische geneeskunde. Ze beaamt dat het vak soms best zwaar kan zijn. ‘Het is zeker niet voor iedereen, maar dat geldt eigenlijk voor iedere specialisatie. Bovendien besteden we in de opleiding uitgebreid aandacht aan die zware kant. We trainen onze aios hoe ze met heftige cases om kunnen gaan. En hoe ze het bij zichzelf én bij anderen kunnen herkennen als het niet goed gaat.’

Ruimte voor vakinhoud

De veelzijdigheid maakt het vak leuk, en een intensieve opleiding noodzakelijk. ‘Alle facetten moeten uitgebreid aan bod komen. Natuurlijk de uitvoering van lijkschouw, arrestantenzorg en het schrijven van letselrapportages. Maar ook afname van lichaamsmateriaal, forensisch medisch onderzoek bij minderjarigen en uitvoering van wetenschappelijk onderzoek.’ De opleiding tot forensisch arts is in 2019 op de schop gegaan. Cécile: ‘Het FMG heeft destijds een flinke kwaliteitsslag gemaakt en daar borduren we nu op voort. Daarom heeft het FMG een voorstel ingediend om de opleiding tot forensisch arts uit de profielopleiding arts M+G te halen en er een zelfstandige, driejarige profielopleiding van te maken. Met meer tijd en ruimte voor specifieke vakinhoudelijke onderwerpen.’

Gerechtelijk deskundige

Hoe de nieuwe opleiding eruit gaat zien, ligt nog niet helemaal vast, vertelt Cécile. ‘We hebben natuurlijk wel al een programma vastgesteld. In het derde jaar is er ruimte voor verdieping met onder andere een keuzestage en een wetenschappelijke stage. Daarnaast bieden we een geïntegreerde deskundigenopleiding, met daarin het schrijven van deskundige-rapportages en rechtbanktraining, zodat afgestudeerden direct kunnen worden opgenomen in het Nederlands Register voor Gerechtelijk Deskundigen als zij daarvoor kiezen. Daar moeten forensisch artsen nu nog een aparte training voor volgen.’

Gevolgen voor sollicitanten en aios

De ministeries en het CGS hebben nog geen besluit genomen over het voorstel. Cécile benadrukt dat aios die nu solliciteren en aangenomen worden, sowieso in maart 2022 kunnen starten. ‘Ons streven is om ook aios die nu de tweejarige opleiding volgen het derde jaar aan te bieden. Het vormt een doorlopende lijn, 2+1. Zo leiden we bekwame, toekomstgerichte forensisch artsen op. In een mooi, donker vak, dat volop in ontwikkeling is.’