Project Description
‘Mama, mag ik deze hebben?’ Ik loop door de supermarkt en zie een mannetje van een jaar of 7 met een pak koekjes naar zijn moeder lopen. ‘Even kijken of er gluten in verwerkt zijn lieverd’.
Deze jongen heeft waarschijnlijk coeliakie, ook wel bekend als glutenintolerantie. Coeliakie komt voor bij 1% van de bevolking. In Nederland zijn dat 180.000 mensen, slechts 30.000 mensen zijn zich echter bewust van de diagnose coeliakie. Je kunt coeliakie gedurende je leven ontwikkelen.
Als de darmen van iemand met deze ziekte in aanraking komen met gluten, raken ze ontstoken en beschadigen de darmvlokken. Voedingsstoffen die nodig zijn voor gezonde groei, worden niet goed door de zieke darm opgenomen. Dit kan zich uiten in klachten of in afbuigende groei. Omdat deze klachten heel divers zijn en op iedere leeftijd tot uiting kunnen komen, is de diagnose lastig te stellen. Het duurt daarom vaak jaren voordat de juiste diagnose wordt gesteld.
Binnen 10 minuten duidelijkheid
Dat kan beter! In het kader van de juiste zorg op de juiste plek, is het een fantastische ontwikkeling dat wij op ons consultatiebureau de diagnostiek naar coeliakie hebben kunnen integreren in onze standaardzorg. Bij klachten die passen bij coeliakie doen we een sneltest die met een druppel bloed uit een vingerprik binnen 10 minuten kan detecteren of een kind antistoffen heeft tegen gluten. Door deze methode vinden we kinderen met deze ziekte als ze jong zijn en kunnen zo gezondheidsproblemen op latere leeftijd voorkomen worden. Denk aan slechte groei, botontkalking, gedragsproblemen en verminderde vruchtbaarheid.
Levenslang glutenvrij dieet
Het zou nóg mooier zijn als deze vroege diagnostiek naar coeliakie landelijk wordt opgenomen in het standaard aanbod van de jeugdgezondheidszorg, zodat alle kinderen met coeliakie tijdig gevonden kunnen worden. Hoe eerder we de ziekte opsporen, des te eerder we het kunnen behandelen. Want eenmaal de diagnose coeliakie, is er maar één behandeling mogelijk: een levenslang glutenvrij dieet. Dit klinkt als een simpele behandeling, maar het is in de praktijk niet makkelijk. Je moet er altijd rekening mee houden. Gluten zitten in veel producten verwerkt, zoals brood, koekjes en pasta. Gelukkig komen er steeds meer producten op de markt voor de glutenvrije consument.
Ga niet zelf dokteren
In de spreekkamer hoor ik regelmatig dat ouders op eigen initiatief een glutenvrij dieet proberen als hun kind buikklachten heeft. Mijn advies: doe dit niet! Ten eerste, omdat er veel verschillende oorzaken zijn voor buikpijn en door gluten te mijden, is de diagnostiek naar coeliakie niet meer mogelijk. Ten tweede, omdat het kind dan veel zieker kan worden als het na lange tijd opnieuw gluten eet. Daarnaast kan het goed zijn dat er een vrij lastig dieet wordt gevolgd, zonder dat het kind daadwerkelijk coeliakie blijkt te hebben.
Heb jij glutengenen?
Daar biedt het onderzoek ‘glutengen’ mooie nieuwe inzichten. Als er geen antistoffen gevonden worden bij de vingerprik, is er op dat moment geen sprake van coeliakie. De ziekte kan echter op een later moment in je leven tot uiting komen. Bij het glutengen onderzoek wordt middels een extra druppeltje bloed gekeken naar de aanwezigheid van glutengenen. Uit onderzoek blijkt dat 40% van de bevolking deze glutengenen bij zich draagt. Niet iedereen met de genen krijgt ook daadwerkelijk coeliakie. 60% van de bevolking heeft deze genen dus niét. Zij kunnen simpelweg nooit coeliakie ontwikkelen. Bij deze kinderen is het niet zinvol om een vingerprik in de toekomst te herhalen en zij hoeven dus ook geen onnodig glutenvrij dieet te volgen.
‘Nee lieverd, deze koekjes bevatten gluten en als je die eet word je ziek, weet je nog? Zullen we samen kijken naar koekjes die je wel mag?’ De keuze is nog vrij beperkt en duur. Gelukkig groeit het aanbod voor glutenvrije producten en is het ondertussen ook in de supermarkt aanwezig. Hoe jonger je je aanpast aan het glutenvrije dieet, hoe makkelijker het zal zijn.
Meer informatie over coeliakie?
Veerle Huizer, jeugdarts in opleiding
Deze blog is onderdeel van De Jeugdarts blog. Een initiatief van de jeugdartsen van JGZ Kennemerland