Project Description

Op een avond scrol ik door mijn sociale media. Ik ben zwanger en het algoritme op sociale media heeft dit ook opgepikt. De berichten op mijn tijdlijn gaan over zwangerschap en ouderschap. Er komt van alles voorbij. Reclame voor kleding en handige baby-items, vrouwen die trots hun buik laten zien en ouders die de uitdagingen van het ouderschap delen. Redelijk onschuldig allemaal.

Maar ik merk ook een nieuwe trend op sociale media. Momfluencers die desinformatie verspreiden of promoten om geen gebruik te maken van beschikbare (preventieve) zorg. Ik zie moeders die trots vertellen dat ze geen gebruik maken van verloskundige controles of echo’s in de zwangerschap. Ook kom ik het account tegen van een zelfbenoemde ‘health expert’. Een fysiotherapeute die zegt de meeste ‘chronische’ ziektes binnen 16 weken op te kunnen lossen. Zij adviseert ouders van kinderen met eczeem niet te smeren met zalven, maar een cursus bij haar te kopen om de verstoorde biologische klok te herstellen. En de eerste hapjes? Als ik het internet mag geloven, dan kan ik die maar beter uitstellen totdat mijn kind tenminste 10 maanden oud is. Over voordelen van vroege introductie van bijvoeding bij het voorkómen van voedselallergieën wordt niet gesproken.

Ook in mijn werk kom ik steeds meer ouders tegen die afzien van het preventieve medische aanbod. Zo las ik een overdrachtsbrief van het ziekenhuis over een vroeg geboren tweeling. Ouders wilden geen echo’s tijdens de zwangerschap, omdat dit straling zou geven voor de baby. Een fabel die op sociale media steeds vaker gedeeld wordt. Hierdoor kwamen ouders er pas in de laatste maanden achter dat zij een tweeling verwachten. Ook willen ouders geen bloedafname die geadviseerd werd in verband met geelzucht, geen hielprik, geen vitamines en willen zij geen gebruik maken van het consultatiebureau.

Deze trend baart mij grote zorgen. Als je online steeds hoort dat preventieve zorg onnodig is, dan ga je dat mogelijk toch geloven. En dat terwijl de wetenschap een ander beeld laat zien. Sinds de landelijke invoering van vitamine K profylaxe is de incidentie van vitamine K deficiënte bloedingen bij zuigelingen afgenomen van 10-20 per 10.000 levendgeborenen naar 1.8 per 100.000 levendgeborenen (1). En met de hielprik kan sterfte door stofwisselingsziekten voorkomen worden en/of de ziektelast aanzienlijk verminderd worden (2). Natuurlijk staat het elke ouder vrij om een eigen keuze te maken; al zou deze mijns inziens het beste gemaakt kunnen worden op basis van feitelijke informatie.

Ik besluit te reageren op een bericht van de fysiotherapeute. Mijn commentaar krijgt veel ‘likes’. Dat anderen mijn boodschap steunen, stemt mij positief. Ik vraag me af wat mijn rol als jeugdarts is in het verspreiden van desinformatie op sociale media. Is het mijn taak om tegengeluid te bieden? Bereik ik via sociale media meer mensen dan vanuit de spreekkamer? Is dit de nieuwste vorm van collectieve preventie?

Dan kijk ik nog eens naar mijn groeiende buik. Net als elke ouder wil ik het beste voor mijn kleintje. Voor mij betekent dit dat ik dankbaar gebruik maak van het unieke aanbod dat er in Nederland is.

1. Ommen van, H. Achtergrondinformatie per ziektebeeld. Vitamine K deficiënte bloedingen. 2024. Geraadpleegd van: https://hematologienederland.nl/achtergrondinformatie-per-ziektebeeld/

2. Gezondheidsraad. Advies Evaluatie hielprikscreening: beoordelingskader en eerste inventarisatie. 2021. Geraadpleegd van: https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2021/12/14/evaluatie-hielprikscreening-beoordelingskader-en-eerste-inventarisatie