Project Description
‘Als er maar geen orkaan komt. Verder kom ik er vast wel uit…’ Dat was mijn standaardantwoord elke keer als iemand me vroeg of ik het wel zou zien zitten op zo’n klein eiland. Na drie inwerkdagen heb ik net mijn collega uitgezwaaid, als het bericht binnenkomt dat Tropische Storm Dorian op komst is… Wat nu?
Eerst maar eens uitzoeken wat mijn rol is. Als hoofd van de Public Health-afdeling op Saba vertegenwoordig ik in tijden van crisis, samen met de directeur van het lokale Health center, de ‘witte kolom’ (de gezondheidszorg) in het Eiland Beleidsteam (EBT). Dus ook bij een ‘Tropische Storm’-dreiging. In een EBT is een afvaardiging van alle (hulp)diensten – brandweer, politie, gezondheidszorg, gemeente et cetera – aanwezig. Zo is er een overzicht van alle facetten van de (dreigende) crisis en kunnen snel besluiten worden genomen. De Governor (burgemeester) van Saba zit het EBT voor. Het is mijn rol om knelpunten op het gebied van gezondheid in te brengen en besluitvorming naar partners in de gezondheidszorg terug te koppelen.
Stilte voor de storm
De dagen voordat Tropische Storm Dorian Saba bereikt zijn vrij rustig. Het is de befaamde stilte voor de storm. Ik heb de meeste Health-partners al ontmoet en iedereen is voorbereid volgens hun eigen protocollen. Extra water en voedsel zijn ingeslagen, de voorraad medicatie is op orde, luiken van de gebouwen zijn gecheckt en functioneel, zandzakken liggen klaar enzovoorts. Mensen lijken hier na orkanen Irma en Maria twee jaar geleden wel wat gewend. Ze weten wat hen te wachten staat en welke problemen ze mogelijk moeten gaan oplossen. Ik nog niet.
Heel veel regen
Dorian wordt op woensdag op Saba verwacht. Die ochtend regent het een beetje. Niets wat me in Nederland zou weerhouden om naar het werk te fietsen. Maar als ik op het werk kom, is het verdacht stil. De schoonmaakster en ik zijn de enigen in het gebouw. Vanaf half 9 houdt het op met zachtjes regenen. De schoonmaakster vertelt dat sinds orkaan Irma (2017) het dak van haar huis rukte, ze bang is voor storm. Door het raam zijn we getuige van prachtige lichtflitsen. De donder gaat door merg en been. Bakken water komen uit de hemel. Regen heeft veel impact op Saba, omdat het landschap steeds meer erodeert. Door het ruige vulkaanlandschap is ooit met veel moeite een weg gemaakt, maar vallende rotsen en landverschuivingen zijn een notoir probleem.
Impact op het eiland
Er komen wat verontrustende berichten voorbij: stenen op de weg op verschillende locaties, een gebroken elektriciteitskabel, een kapotte telefoonlijn. Ook ontstaan er op verschillende plekken overstromingen en modderstromen. Onder andere het kinderdagverblijf loopt onder. Mensen krijgen het advies binnen te blijven; de weg naar de haven wordt afgesloten. Via via krijgen we filmpjes te zien van de haven, waar de modder over de kade stroomt. Mensen maken zich zorgen over de school. Het hoofd van de brandweer gaat even polshoogte nemen en laat weten dat alle kinderen veilig binnen zitten.
Back to business
De hele middag blijft alles gesloten; de brokken worden opgeruimd. Het is opvallend hoe goed iedereen hier op elkaar ingespeeld is. Vanwege de kleinschaligheid kent iedereen elkaar en is een goed geolied team. Ik ben echt onder de indruk. Op donderdag is het eiland grotendeels weer functioneel. We hebben vooral geluk gehad dat Dorian op Saba nog ‘maar’ een tropische storm was. Na Saba groeide Dorian uit tot een orkaan die een enorme ravage aanrichtte op de Bahama’s…
Dit was deel 2 van ‘Groeten uit Saba’.
Lees ook deel 1: zes maanden op een rots.