Sinds 2024 heeft stichting SOGEON een nieuwe voorzitter: dr. Ed van Beeck. De bevlogen arts maatschappij + gezondheid en universitair hoofddocent bij het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam maakte zelf voor het eerst kennis met de sociale geneeskunde in de jaren ’80. ‘Ik wist meteen: dit is mijn vak’.
Hij genoot van zijn opleiding geneeskunde, blikt Ed terug. ‘En ook het werken in het ziekenhuis vond ik interessant. Maar de noodzaak van preventie triggerde mij toen al. In het ziekenhuis kwam ik zoveel mensen tegen waarvan ik dacht; hoezo hebben we niet eerder ingegrepen?’ Tijdens zijn allerlaatste keuzecoschap kwam hij in aanraking met sociale geneeskunde. ‘Ik ging aan de slag bij de GGD Rotterdam waar ik verschillende mensen tegenkwam in het veld van de publieke gezondheid. Van infectieziektebestrijding tot jeugdgezondheid en preventiebeleid. Daar werd mij direct duidelijk dat dit de richting was waarin ik verder wilde als arts.’
Onnodig leed en kosten voorkomen
Hij begon als onderzoeker in de maatschappelijke gezondheidszorg, werd onder de hoede van een hoogleraar sociale geneeskunde opgeleid tot arts Maatschappij + Gezondheid en combineerde deze rollen al snel met onderwijstaken. En altijd is hij blijven werken in de academische setting. ‘Wat me zo aantrekt in onderzoek is dat ik doorlopend nieuwe kennis vergaar en beleid kan beïnvloeden op thema’s die mij aan het hart gaan. Zoals valpreventie. Onze onderzoekresultaten, waaronder een maatschappelijke kosten-batenanalyse, hebben er sterk aan bijgedragen dat valpreventie is opgenomen in het regeerakkoord. Valpreventiecursussen worden nu in de basisverzekering vergoed. Dat scheelt de gezondheidszorg enorme kosten. En nog belangrijker; veel onnodig leed onder ouderen wordt voorkomen. Fantastisch toch?’
Studenten zijn de toekomst
Altijd heeft Ed zijn werk als onderzoeker gecombineerd met onderwijs, want daar kun je het verschil maken voor later, legt hij uit. ‘In het onderwijs werk je samen met de artsen van de toekomst. Dagelijks kom ik getalenteerde mensen tegen, die nog heel veel gaan betekenen voor onze gezondheidszorg. Een mooi voorbeeld is een initiatief van drie van mijn studenten. Tijdens de coronapandemie zagen zij de lage vaccinatiegraad in sommige delen van Rotterdam. Ze wilden daar iets aan doen en zochten de samenwerking met huisartsen en artsen van de GGD en het Erasmus MC. Gezamenlijk besloten zij om zelf de wijk in te trekken. Om in gesprek te gaan met mensen. Te luisteren, vragen te beantwoorden. Vanuit medisch oogpunt en vooral: van mens tot mens.’ Het werd een succes en is inmiddels – mede dankzij de begeleiding van Ed en twee andere hoogleraren– uitgegroeid tot GIDS: Gezondheidsstudenten In De Samenleving. ‘Zo’n 60 studenten zijn nu aangesloten en samen draaien ze tientallen projecten. Voornamelijk gericht op het bevorderen van gezondheid en welzijn van kwetsbare doelgroepen in onze samenleving.’
Ed met collega en studenten van GIDS
In gesprek met studenten
Als nieuwe voorzitter van stichting SOGEON zet hij zich in om instroom van de opleidingen tot arts Maatschappij + Gezondheid verder te verhogen. ‘De maatschappelijke behoefte aan artsen M+G groeit hard. Ik ben ervan overtuigd dat er veel latente belangstelling is onder geneeskundestudenten en basisartsen, maar dat ons vak nog te onbekend is. In samenwerking met onder andere medische faculteiten en opleidingsinstellingen, en met behulp van online speeddates, carrièrebeurzen en wervingcampagnes als Next Level Dokter werken we al hard aan meer zichtbaarheid. Komende tijd willen we ook nog meer de samenwerking opzoeken met de studenten zelf. Zíj weten het beste wat er speelt onder studenten, waar ze behoeften aan hebben, wat ze zoeken in hun toekomst als arts en wat ze van ons nodig hebben om goed geïnformeerd te worden over hun mogelijkheden de sociale geneeskunde.’
Maatwerk
Ook wil Ed extra aandacht vestigen aan de academisering van het vak. ‘Hoe kunnen aios straks op een prettige manier het werken in de praktijk combineren met onderzoek? Wat hebben ze daarvoor nodig? Natuurlijk vraagt het om goede onderzoeksvaardigheden, maar welke belemmeringen ervaren ze in de praktijk? De één vindt het geweldig om een groot onderzoek zelf in de steigers te zetten, terwijl de ander daar juist koudwatervrees van krijgt. Ik denk dat we nog beter in kunnen spelen op ieders talenten. Door te luisteren naar individuele behoefte en samen maatwerk creëren.’
Het grotere verhaal zien
Ed pleit ervoor dat álle geneeskundestudenten op zijn minst een stukje sociale geneeskunde meekrijgen in hun opleiding. ‘Niet eens omdat ik wil dat ze allemaal arts Maatschappij + Gezondheid worden – ook al kan ik het veel studenten aanraden – maar omdat elke basisarts er baat bij heeft om na te denken over preventie en maatregelen om de bevolking gezonder te maken. Wat speelt er allemaal in de maatschappij, in de levens van mensen en hoe beïnvloedt dat hun gezondheid? Uitzoomen en het grotere verhaal zien; dat is een grote kracht van de sociale geneeskunde en waardevol voor elke arts.’
Pak je rol als arts
‘Vanuit de sociale geneeskunde zijn we gewend om coalitie en verbindingen te zoeken,’ vertelt Ed tot slot. ‘Ook dat is iets wat ik elke geneeskundestudent en arts mee zou willen geven. Onze samenleving en de gezondheidszorg brengen grote vraagstukken met zich mee. Als artsen hebben we daar allemaal een rol in te vervullen. En om dat goed te doen, heb je verschillende perspectieven nodig. Van huisartsen tot specialisten in het ziekenhuis en van het sociale domein tot ervaringsdeskundigen; spreek elkaar aan, zoek elkaar op en werk samen aan oplossingen die bijdragen aan een gezondere wereld.’
Dr. Ed van Beeck is arts maatschappij + gezondheid, universitair hoofddocent bij het Erasmus MC – afdeling Maatschappelijke gezondheidszorg en lid van het Interfacultair Overleg Sociale Geneeskunde (IOSG). Sinds 2024 is Ed voorzitter van stichting SOGEON.